KAN DAM CHUNG NI RELZIA THIAM

Bible cherhchanh : Sam 90:12

Moses nih Pathian sinah a halmi cu “kan dam chung ni hi a relzia thiamnak kan cawnpiak tuah, fimnak thinlung kan ngeih khawhnak ding caah” a ti. Sam 90 chungah hin Pathian a sunlawi ning le a lianngan zia, zungzal a nungmi a si zia, minung derthawmnak le dam chung caan thawite a si zia, fiang tein a chim. 

Asianin Pathian duh ningin kan nunnak hi hman a herh ning le kan nun chung caan tawite ah hin midang nih rel khawhmi kan si a herh zia hna a chim. Cu lengah minung kan nunnak hi kum 70 a siloah kum 80 hrawng a sinak, cu hmanh ahcun retheinak le harnak lawng a tawnnak kong a chim fawn. Cu ruangah “kan nunnak hi zeitluk in dah a tawi ti kha kan hngalh ter law cuticun kan fim deuh lai” a ti.

Johnston nih cun, minung nunnak hi buaktlak in kum 74 a si. Ni thla in kan tuak  ahcun minung nunnak cu 888 thla lawng a si. Zarh in kan tuak rih ah cun 3848 zarh lawng a si. A ni in cun 26936 a si. Cucaah vawlei cungah kum zeizat dah kan nun rih lai ti theih na duh ahcun, kum 74 kha nangmah  na zuk ahcun  a tang rihmi na nunnak kha buaktlak in theih khawh a si. A biana ah a tu hi na kum, kum 40 a si ahcun, 74 - 40  kum 34 lawng na nunnak a tang ti kha theih khawh a si. Mi a cheu nih cun kan nunnak hi pangpar, thladem le tichum hna an tahchunh hna. Cucaah  kan nunnak a tawining le a biapitning hi tuak usih law, a tang rihmi kan caan hna hi tha te hman a herhmi a si. Caan tawite kan nun chung ah tuanbia tha le tuanbia dawh tial a herh.

Sam 90 nih minung nunnak hi a tlangpi in kum 70 a si lo ah kum 80 a si a ti nain Kalep nih cun kum 85 a si lioah a tawn bik lio caan a sinak kong a chim. Cu bantukin Aron cu kum 123 (Numbers 33:39), Moses cu kum 120 (Deu. 34:7), le Joshua cu kum 110, (Joshua 14:6, 10) tbk. an sinak hna kan hmu. Asinain Ezip ram in a chuakmi hna, zumnak a ngei lomi hna kum 20 cung lei hna cu kum 40 chungah an thi dih hna. Numbers 14:29-34, Nihin ahcun minung hna dam caan cu a tlangpi in Sam hla a phuahtu pa chim ning chungah kan um dih ko hna. Kan dam chung ni hna cu rianhrang tuannak le lungrethei nakin a khat dih cio ko. Cun a ziam tuan fawn (⁠Joba 14:1, 2).

Cucaah vawlei cung kan nunnak hi a biapi tuk ruangah thih hnu nunnak a hruaitu a si. Kan thi cio te lai i vanram maw, Hell dah kan panh te lai ti kha vawlei cung kan nun lioah kan zumhnak he aa pehtlai mi a si. Cu lengah nun chung tuahsarnak hi fale le tefa hna chan 1000 tiang in thluachuahnak a si a ti cu Pathian bia ah kan hmuhmi cu, “A ka huatu hna cungah chanthum chanli tiangin an tefa hna cungah khan dantatnak ka tlunter. Asinain a ka daw i ka nawlbia a zulmi hna cung ahcun chan thong khat tiangin a fekmi ka dawtnak ka langhter” a ti (Ex. 20: 5b-6).

Minung hi vawlei kan nunnak ah vanduai le vantha cu kan um hrim ko. Asinain zei ruangah vanduaimi kan si i zei ruangah vantha mi kan si ti cu hngalh dih khawh a si lo. Kan hngalh khawhnak chun cio cu zeitin dah a caan  a hman, zeitin dah a nun a hman timi ning zulh in vanthatnak le vanduainak cu a ra khomi a si. Minung nih hin kan caan hman ning zulh in zei maw ti cu kan ton tawn ko. Asinain kan ton ding taktak cu zei dah a si, zei tikah dah kan ton lai ti cu kan thei lo. Kan theih khawhmi chunte cu hlawhtling ding le nun nuam ngai in kan um khawhnak ding cu Pathian he naih tein um le teimak a herh ti cu a si. Mah hi cu a hmanmi thil, a um ciami a si. Asinain kan theih cia ningin cun kan si kho fawn lo.

Si e, kan biatlangpi cu “kan dam lio caan ni rel thiam ning kan cawnpiak tuah, fimnak thinlung kan ngeih khawhnak ding ah” ti a si. Cucaah zei ruangah kan dam chung ni rel thiamnak cu kan herh?. Minung hi vawlei kan nun chungah ho hmanh dam lio ni le thla rel kan thiam lo. Upat ruangah zongah thiam hlei a si lo. Vawlei thiamnak timi le nun cu a dang tukmi an si tawn. Tu lio ngakchia nih zei dah an thiam lomi a um. Upa nih an tuah khawhmi an tuah khawh dih ve. Computer thiamnak le bang ahcun upa nakin an thiam deuh. Hla zong an sak kho ve.Thla zong an caam kho. Performent phunphun an tuah kho. Asinainmah thiamnak nih dam lio nun, ni rel ning a thiamter hna maw. Thiamter hlah, a rawk tu an rawk chin. Ram dang mi hna hi lemcan an thiam tuk. Nu le va dawtnak te hna an lem an caan ahcun an thiam tuk. Asinain a taktak ahcun a thenmi an tam. An i daw lo. Hlasak thiam te hna khi, dawtnak kong te hna an sak ahcun an thiam tuk. Asianin nupi le vaa he voihnih le thum aa thenmi an um ve ko.

PATHIAN cu a kan sertu le a kan pektu a si (Sam 36:9; Biathlam 4:11) cu ruangah kan dam chung ni rel zia thiam ning cu amah nakin a thiam deuhmi ho hmanh an um ti lo. Cucaah Sam hla phuahtu pa nih “Kan dam chung ni hna hi a rel zia thiam ning kan cawnpiak tuah, fimnak thinlung kan ngeih khawhnak dingah” a tinak cu a si.

Sam hla 90nak hi Moses nih Pathian sin thla a camnak a si i  Pathian sin thlacamnak a si. Israel miphun Ezip ram in sal an tan hnu ram car chungah kum 40 an kal lio, zumhnak ngei lo pawl thihnak nih a phanh hna liopi ah phuahmi a si tiah Bible thiamsang hna nihcun an chim. Cucaah Israel miphun nih an dam chung ni a rel zia an thiam i Pathian dantatnak an ton lonak ding caah Moses nih thla a cammi a si. Israel miphun an lamthluan kha zoh hmanh Jehovah Pathian nih an lamthluan ah zaan ah meiceu le chun ah minmei in lam a hruai hna. An ti a hal caan ah lungpi chungin ti a luanter i an din. An rawl a tam ah van in mana chang a pek hna. Asinain chitkhat caan khat te hmanh ah an sinah Pathian zohkhenhnak le kilvennak a um lo ahcun an phun zai. Pathian nih a pekmi hna thluachuah a rel zia an thiam lo caah Moses nih “kan dam chung ni hi a relzia thiamnak kan cawnpiak tuah, fimnak thinlung kan ngeih khawhnak ding caah” a ti.

Number 32:11-12 chungah kan hmunmi cu “Izipt ram in a chuakmi kum kul in a cunglei paohpaoh nih an ka zulh taktak lo caah, Abraham, Isak, Jakob sinah pek awk i chiat ka sermi ram cu an hmu hrimhrim lai lo; Kaleb le Joshua lawng nih Bawipa kha an zulh taktak caah an hmuh lai” tiah a ti. Paul zong nih Korine khua ca a kuatnak hna ah, hi tin a chim “tam deuh nih cun Pathian kha an lawmhter lo i an ruak cu thetse ram hnun kip ah khan aa thek dih” a ti (1Kor. 10:5). Phungtlukbia 10:3 ahcun “Bawipa nih khuazei ka i thil a ummi hmanh kha a hmuh dih, thatnak kan tuah ah siseh, chiatnak kan tuah ah siseh, a kan hmuh dih ko” a ti. Cucaah Pathian thinhunnak cu kan chuahter i kan chan cu kanmah le mah in kan tawiter. Cucaah Sam catialtu pa nih “kan dam chung ni a rel zia kan thiamnak hnga kan cawnpiak tuah fimnak thinlung kan ngeih khawhnak ding ah” a ti.

Mithiang Paul zong kha minung sinak in a um lio ahcun, chuahkehnak lei in Bejamin cithlah, Hebrew mi thianghlim, ka si a ti. Judah phung kha a rak tanh tuk ruangah Khrihfa kha a rak hrem hna. Asinain Khirh ruangah harnak phunphun a ton. Fung in voitampi an tuk. Thong a tla, khua a tlawn lioah lawng rawknak a ton, rawltam in a um. Cu lawng siloin Mission rian a tuannak ah herhbau in a rak um. Amah ton lo bangin bomtu le chantu a herh hna. Mi tampi a lak khawhnak hna hnga mi sal ah a cang. Cu bantuk dirhmun a si lioah a ruahphak loin Mesidonia Khrihfabu hna nih an ti khawh tawk tein an rak bomh. Cu hnu lawngah “Hrehbau in um kha zeidah a lawh ti ka hngalh, cun a hlei hluat in ngeih kha zei dah a lawh ti zong kha ka hngalh. Cucaah khuazeika hmanh ah, zeitik caan paoh ah, ka paw a khim ah siseh ka rawl a tam ah siseh, tam tuk ka ngeih ah siseh, tlawm tuk ka ngeih ah siseh, lungsi hnangam tein um kha ka thiam cang” a ti (Phi. 4:12). Harnak a ton khawh lawngin a dam chung nun, ni rel zia a thiam.

Cu bantukin kan nih hna zong nih kan dam chung nun hi a rel zia kan thiam a herh. Thatnak kan ton caan ah siseh, chiatnak kan ton caan ah siseh, kan dam chung ni te hi a rel zia tiammi kan si hi a herh tuk. Hla phuahtu pa nihcun ‘ Thachin pakhat hnu pakhat rel law Bawipa nih zeitluk an dawt kha na hngal ko lai” a ti. Jeim cakuat zongah kan hmuhmi cu “ Thaizing ah na nunnak cu zei a lawh lai hmanh na hngalh tung lo. Nang cu minmei zaammi bantuk, atute a hung um i a lo zaumi bantuk pei na si ko cu” a ti (jeim 4:13:15). Cucaah 17:3 chung ahcun “cun Pathian taktak a simi nangmah hngalh le nangmah nih na thlahmi Jesuh Khrih hngalh hi zungzal nunnak cu a si” a ti.