MI DANG CA THLUACHUAH PHORTU DINGAH KHAMH KAN SI (Gen. 12:1-2).

Genesis 12:1-4 chung bia hi Lai Bible ahcun “Na min cu thluachuah peknak ah an hman lai” a ti. King Jame version ahcun “Nangmah thawngin miphun kip nih thluachuah an hmuh lai” a ti. Cucaah a tawifiannak in “midang caah thluachuah phortu” ka ti. Thluachuah timi biafang hi Hebrew holh in “barak” an ti i verb in a hman. A sullam cu (to bless) midang ham thattertu, hlawhtlintertu tinak a si. Hi bia a fian khawhnak dingah thil pathum in chim ka duh.

Pakhatnak ah midang cu hodah a si ti hi kan zoh hmasa lai. Cathiang nih cun minung hi Pathian sermi kan si tiah a kan cawnpiak. Kan hngalh khawhnak cu Pathian nih Adam kha a ser i cun Evi zong kha a ser. Anmah pahnih hrinsor cu kan si ti hi Bibal cawnpiaknak a si caah kan zumhnak hrampi zong a si. Cun Amah muikeng in le Amah he loin a rak kan ser (Gen 2:7, 21). Cucaah zumtu nih mi dang kan hmuh ning hna hi Pathian loin le Amah muikengmi an si venak in kan hmuh ve hna ding an si.

Asinain nihin kan chan ahcun mi dang zong kha Pathian sermi an si ve ko ti hmuhpiaknak ngei loin le zeirel loin mah lawng i hmuhnak a tam.  Mah lawng i hmunhnak tlang a sang tuk. It’s my life” kan ti i mi dang kha zeirel loin, mah siremnak in a nungmi kan tam tuk cang. Kan ruang pum (Body) hna hi a lem in kan tamhmawih tuk cang. Cucaah an duh ah an sam an i tawiter i duh ah an sauter. An duh ah nu le nu zong an umti i pa le pa zong an umti. Cheu khat cu fa an hrin ah nu le pa a si kha an buaipi lo. Amah tein hmailei ah nu le pa sinak cu aa thim te ko lai an ti.

Asinain kan nih zumtu cu Pathian nih kanmah ca lawngah nun si loin mi dang thluachuah phor khotu si dingah a kan duhpiak. Paul zong nih Philipi khua ca a kuatnak hna ah “Mi dang duhnak kha hmuhthiam i zuam u law nanmah duhnak lawng kha ruat hlah u” (2:4) a ti. Zeicahtiah mi dang duhnak hmuhpiak thiam lo ruangah ral sinak a tam. Minung ciocio a simi kha chawletnak ah hman (human trafficking) a chuahter. Miphun dang huatnak le hmuh thiam lonak hna a chuahter. Cucaah Pathian nih minung a ser lio ahkhan “ka ngaichih” Gen. 6:6) a ti. Minung sualnak ruangah Pathian cu a thinlung a kekkhuai (Broken heard) mi a rak si.

A ngaingai ti ahcun minung hi kan umtu ning aa khat lo ruangah i nautat ding kan si lo. Kan sining tu hi i theihpiak thiam dingtu kan si. Minung cu a ruang tampi ruangah sungh le zatlak caan kan phan tawn. Cun a ruang tampi ruangah dam lonak phunphun kan ngei tawn. Cun a ruang tampi ruangah pumtling lo, kutke tling lo kan um tawn. A ruang tampi ruangah thinlung dernak le thinphannak (Depression and Anxiety) kan ngei tawn. A ruang tampi ruangah kan thau caan le der caan zong a um tawn. Tawinak in kan chim ahcun minung kip nih harnak kan ngei cio. Cu caan lio-ah kan herh bikmi cu kan harnak a kan theihpiak thiamtu hi an si. Zei a kan rel lomi hna le a kan daw lotu cu kan upat bal hna lo. Kan upatmi hna cu kan chambaunak a kan theihpiak thiamtu hna an si zungzal. Cu bantukin nihin ah kan kiangkap ah harnak a tawngmi an tam tuk. Cu bantuk dam lonak a ngeimi hna nih an herh bikmi cu bomchantu um kha a si. Cu bantuk harnak a tawngmi hna bomchan khawh cu mi dang caah thluachuah phortu a si ko.

Pahninhnak ah midang caah thluachuahtu sinak dingah cun keimah hi hodah ka si ti hi kan i hmuhfian a hau. Zeicahtiah keimah asiloah kanmah si khawhnak cu mi dang an um caah a si. Mi dang loin hohmanh vawlei ah nun khawh a si lo. Mi dang loin thilphuan tha zong i hruk law sullam a ngei lai lo. Zeitluk liannganmi le a rummi si ko hman law mi dang lo cun sullam a ngei lai lo. Cun rum le lianngan khawhnak zong hi mi dang an um ruangah a si. Vawlei a nuam kan timi zong hi mi dang an um ruangah a si. Cucaah keimah ka sunpar khawhnak cu mi dang ruangah a si bantukin mi dang an sunpar khawhnak caah keimah hi ka biapi ve. Cuti theihthiamnak cu mi dang thlauchuah phortu a si ko.

Cuti mi dang thluachuah a hrawm khotu si khawhnak dingah cun kan khuachuanh ning, kan khuaruat ning, thil kan hmuhmi le kan tuaktan ning tete hi thlen le sersiam a hau. Zeicahtiah nihin kan chan ah hin zapi a huap khomi lungput ngeih hi a tlawm tuk cang. Group lungput (Group spirit) nih hmun a lak tuk cang. Kan social media hna hi zoh tik ah groups in umtinak a thawn biknak hmun a si. Thahchunnak ah Facebook le X, Chat applications eg. Hangouts le wahtsApp te hna nih hin ramri zong a thekboh dih hna. A group in lente kan i cerh, hla kan sa, party kan tuah. A hnu ahcun group lungput nih hin mi dang zeirel lonak a chuahter. Cun social media nih hin kanmah sinanak taktak hi a lohter. Kanmah taktak hi kan si ngam ti lo. Kan sinak taktak zong hi kan cohlang kho ti lo. Kanmah sinak taktak cu kan thuh i lemcaan in kan nung. Mi dang tuahmi paoh kha kan cawng. Cu bantuk nun in cun mi dang caah thluachuah phortu nun a chuahter kho lo.

Cheukhat cu Khrihfa buu khat kan sinak zongah hin kan lungput sersiam a herhmi tete a um tawn. Khrihfabu pakhat kan sinak ahhin kan lungput ah mitha lawngte in a umtimi ah i ruat in mi dang kha zeirel lemlonak lungput kan ngei. Cu nih cun mi dang caah thluachuah phortu a kan siter kho lo. Nifatin kan nunnak ah zumtu cu kan pawngkam ah bomh a herhmi le chanh a herhmi minung an um zungzal. Cu ruangah Bawi Jesuh zong vawlei ah a ratnak a si. A chuahka in a thih tiang mi dang caah rian a tuan. A nun chan cu mi dang caah a si. Cucaah Bonhofer nih cun “Mi dang buaipitu a si” (The man for other) a ti.

Pathumnak ah zumtu cu ram le miphun caah thluachuah phortu kan si. Ram le miphun caah thluachuah phortu timi hi ram thanchonak le hlawhtlinnak lawng hi a si lo. Mibu umtinak a nuamtertu le a hnawksakmi si lonak hna zong a si. Cun kan umnak vawlei thianhlimtertu tbk zong a si. Tahchunnak kan umnak Australia ram mi hna hi Uico zuami lawngte an si. Zei ruangah dah leng an chuak tik-ah plastic sawngkhawi an i ken ti ahcun an uico ek kha mi dang hna hnawhtu a si sual lai ti an phan caah a si. Uico ek cu an kut tein ah hrulh i an zal chungah an i sanh.  Zei ruangah Ar a khuangmi inn ah an zuat lo? Zei ruangah an inn hau thate in an kullh ti ahcun midang hnahnawknak kan pek sual hna lai ti an phan caah a si. Cucu mi dang caah thluachuah phunkhat a si. An nih cu kan hngalh hna bantukin khuaika hmun poah ah zei thil hmanh an hlawt lo. A ruang cu an ram le vawlei an dawt, an upat. Cucaah harnak an pek siang lo. Ram le vawlei thluachuahtu an si.

Cu bantukin Israel miphun hi vawlei ah a thangcho miphun an si. An nih cu an ram le an miphun ah fek tein an dir. Ram le miphun caah rian fakpi in an tuan. Bible zong nih a kan cawnpiakmi cu Thlarau riantuannak hi vawlei kaltak lei in a si lo. Ram le miphun sersiamnak he aa pehtlaihmi a si. Cucu cahlun chung hmun tam nawn ah kan hmunh. Cucaah kan ruatnak hi kan thlen ding a si. Cucaah kan umnak vawlei hi kan ta a si ahcun nuam deuh in kan sersiam le thlen kan herh. Vawlei le van hi pehtlaihnak (relationship) a ngei. Then hran thiam a si lo. Cu aa pehtlaitertu cu Jesuh a si. Cu ruangah vawlei ah a ra. Jesuh Khrih a zummi hna le a cohlangmi hna umnak vawlei cu Khrihfa ram kan ti. Cucaah Khrih lungput le kalphung hi kan zohchih peng ding a si. Zei cahtiah “ram cu Bawipa ta a si” (Sam 22:28). Cuti kan nun lawngah ram caah thluahchuahtu kan si kho lai.

A donghnak ah mi dang caah thluachuah phortu si dingah kan herhmi cu kanmah sinak i hmuh fian hi a si. Cuti kan i hmuhfian khawhnak ah hmanrua tha bik cu Jesuh hi a si. Jesuh ah i hmunhfiang loin mah le mah hmunhnak nih cun phorhlawtnak le ruamkainak, mi dang ruat lem lonak thinlung a chuahter. Kan sining ding taktak cu Jesuh ah a um. Cucaah thiltha kan tuah khawhnak ding caah le mi dang caah thluachuah kan si khawhnak ding ah Khrih Cu pek kan si. Cucaah Khrih ah serthanmi kan si a hau (Efasa 2:10). Mi dang caah thlitha kan tuahkhawhnak caah nu ah ser kan si lo i pa zongah ser kan si lo. Mino zongah ser kan si lo. Khrih ah serthanmi kan si. Cu nih cun mi dang siherhnak le zawnruahnak a chuahter i mi dang thluachuah khotu nun a ngeihter.

Cucaah mi dang caah thluachuah phirtu kan si khawhnak dingah donkhamtu kan ngeihmi vialte kaltak a herh. Abraham zong kha Jehovah Pathian nih “na umnak hmun kaltak law kan hmuhsak dingmi ram ah kal. Cu hmun ahcun na min ka lianngamter lai. Nangmah thawngin miphun kip nih thluachuah an hmuh lai” (Genesis 12:1-4) a ti. A umnak hmun hi kum 75 chung a rak umnak hmun a si cang. Asinain mi dang caah thluachuahtu a si kho lo. Cucaah Pathian nih “na umnak hmun kha chuaktak law kan hmuhsak dingmi ram ah kal” a ti. Pathian bia bang in a laihri tannak hmun cu a kaltak ruangmang. A Lot kha a duhmi ram a thimter hmasa i aa thim lonak ram tu ah amah cu a kal. A phanhnak hmun poah ah biaktheng a ser i Jehovah Pathian cu a biak. Cun a fapa Isak tiangin raithawi awk ah a pekchan. Cu hnu lawngah amah thawngin a min cu thluachuah peknak ah hmanh a si.