BAWIPA AA BOCHANMI CU

 2 Kor. 12:9, Heb. 11:1, Isaiah 40:27:31

Minung nih thil kan theih, kan hmuhmi hi a liamcia caan lawngte an si. Ahohmanh hmailei kong a hmu chung khotu kan um lo.  Kan fian khawnak ding caah kan mit in thil kan hmuhmi hi light speed in a kalmi a si. Meter pakhat hrawng hla in midang na biak hna. A biachim le umtu ning na hmuhmi kha a liam cia 3.3 nanosecond hnu ah na hmuhmi a si. Nanosecond hi Second khatnak in a rang deuh caah a liamcia caan a si ti a thei kho lo. Niceu (speed of light) hi second khat ah km 299,792 in a kal khomi a si. Ceunak bantukin a kal khomi hi kan vawlei ah a um lo. Speed of light hi a theory cun um ko nain minung nih hmanh khawh ding in cun ruahchannak a um lo.

Ligth speed cu a rang tukmi a si caah kan vawlei hi second khat ah voi 7.5 a hel khomi a si.  Kan theihthiamnak dingah hmun hla deuh kan zoh lai.  Kan mah he a naih bikmi thlapa khi kan umnak vawlei in km 384,400 hrawng a hla tiah Google ahcun kan hmu.  Light speed in a kal tikah second 1.3 hrawngah a phan.  A um zia cu thla khi na mit in na hmuh lioah a liam cia caan second 1.3 hnu ah kan va hmuh tinak a si.

Cu banttukin kan vawlei a ceutertu ni khi ting thongkhat le zanga km vawlei in a hla.  Light speed a rat tikah minute 8 lawngah vawlei a rak phan kho.  Second khat ah 300,000 kilometers rangin a rak kal tinak a si. A sullam cu ni khi mui she law minute 8 hnu lawng ah vawlei cu a mui lai. Cu nih a langhtermi cu minung nih hnulei a si ciami lawng a hmuh i a theih khawh tinak a si. Cu bantukin minung nih Pathian a kan dawt kan timi hi a liamcia kan caah a tuahsernak kong kan theih/hngalhnak kha a si. Cucaah mithiang Pual nihcun 1John 3:1 “Pathian nih zeitluk in dah a kan dawt ti hi ruahthan hmanh u, a kan dawtnak a ngantuk caah a fa kan si” a ti.

Cuti Pathian nih a liamcia kan caah a tuahsernak in kan hngalh khawh kan ti lioah Mithiang Paul nih “zumhnak ngeih kan timi hi kan i ruahchanmi kan hmuh theo lai ti kan zumh le a taktak le a ngaingai a simi thil kan mit in kan hmuh khawh lomi hi an um ko ti kan zumh hi a si” (Heb. 11:1) a ti. A sullam cu kan mit in cun kan hmu lo nain kan hmailei kong kha kan zumhnak chungah a um tinak a si. Cu zumhnak cu Jesuh Khrih kan zumhnak chungah khan a ummi a si.  Cucaah Paul nih “mit hmuh in si loin zumhnak tu in kan nung” a ti.

Minung nih kan komh duhmi hna le kan zulh duhmi hna, an bia kan ngeih duhmi hna cu zeidang ruangah siloin kan zumh khawhnak hnga dingah aa sersiammi pawl khi an si ko. Phungdang in kan chim ahcun kan zumhnak kha a sersiamtu an si. Cu bantukin Jesuh Khrih kan zumh kan timi cu a si. Kan zumh khawh dingin kan caah a nung i tuahsernak a ngei. Cu nih cun zumh lo kho lo dingin kan nun ah bia a chim.  Vawlei a tlawnlen lio i mi cungah a tuahsernak le a dawtnak, vailamtah cungah aiawktu a sinak hna nih khan zum lo kho lo dirhmun ah a kan dirter.

Kan zumh khawh dingah kan caah zumhawktlak a si. Cucaah Pawl nih Pathian nih Jesuh Khrih in kan caah zumh awktlak a tuahsernak kha a fian tikah “ka zumhmi cu ka hngalh” (2Timo. 1:12) a ti. Cucaah aho nih dah Krih dawtnak he cun a kan then khawh lai? Harnak nih maw? Temhinnak nih maw, hremnak nih maw, rawltamnak nih maw, pamnak nih maw, thil tihnung nih maw, tihnak nih maw, zeital nih a kan then kho hnga maw” a ti (Rom 8:35).

Sihmanhsehlaw chan a dotdot in sehtan nih minung hmangin le sermi thil hna hmangin kan zumhnak ah donkhamtu a chiah peng. Rom cozah nih Khrihfa kha fakpi in a rak hrem hna. Cu nih cun zumtu hna thinlung chungah fei bantukin a rak chunh. Asinain anmah thilti khawhnak a dih dongh hnu ah Jehovah Pathian nih miphun dang kut in a rak chanh tawn hna.

Cun kan hngalh bantukin 2019 December in Coronavirus cu China ram Wuhan khua in a keuh i March thla ahcun vawlei a cur dih. Hi zawtnak hi vawlei ralthuam nih a tei lo. Ramri zong a ngei lo. Vawilei hmun kip ah um hmun a khor. Minung kip hi zalawng tein a kan nunter kho lo i Paul nih a chim bang in kan tak chungah hling bantukin a um. Ahohmanh zalawng tein a um khomi kan um lo. Cucaah vawlei thil hi bochan le hngakchan ngam ding a rak si lo.

Pathian taktak lo cu vawlei ah bochan ding a rak um lo. Kan hawi le kan hmaika ah mi tampi an thi. Cu lakah nihin kan nun le kan dam hi kan thawn hlei le kan fim hlei caah a si lo.  A velngeihnak le a zangfahnak in kan nundam hi a si ko. Hi thil nih hin kan thlarau mit a vanter ding a si.

Cu lawng a si lo. Nihin zumtu hi vawlei phunhnih ah kan um lio a si. Pakhat cu a taktak vawlei ah kan um. Cu ruangah hmaizahnak kan ngei.  Nun ning dawt kan upat. Cu pahnihnak cu a taktak lo a hlimthla le boruak chungah kan um. Cucu internet vawlei hi a si.  Cu ahcun upatnak le tihzahnak a um ti lo. Duh duh in bia kan chim cang. Cucaah nihin ah a taktak lo khuasaknak hi kan hlimpi mi le phurpi deuhmi a si. Zumhnak der cheukhat kan caah cun Pathian hi a um lo hlah maw ti awk in kan vawlei boruak hi a um cang.

Hitler nih Judah pawl a thah lio hna khan Concentration camp ah khan, Judah pawl thah ding mi hna cu a tlangin an dir ti a si. Cuti cun pakhat hnu pakhat in an pawngte ahcun meithal in an kap hna. Tlawngpal ah tlangval note kap ve ding a si. A hawile an kapmi hna cu a hmuh hna. Cu tikah tlangval nih cun khuaika ah kan Pathian cu a um a ti. Cucu Judahmi Hitler nih a thah lio hna ah an biahalmi pakhat a si. Nihin zongah mi tampi kan biahalnak a si ve lai ka zumh. Cu lioah a pawng i a dirhmi putar pakhat nih a thi cang a ti.

Judah miphun cu an kan cuan than i miphun dang nih an doh hna caan ah khan an Pathian nih a chanh tawn hna. Cu lawng si loin Judah mi pawl namnehtu hna miphun kha Pathian nih tangah a thlak tawn hna ti kan hmuh. Asinain Hitler nih a thah lio hna kha cu "khuaika dah kan Pathian hi a um tiah biahlanak an tuah.  Cu an biahalnak lehnak cu a thi cang, a tar tuk cang ti hi a si.

Asinain cu biahalnak lehnak cu Isaiah 40:27:31 bia nih hin a fianter ngai ka ti. Profet Isaiah nihcun “sihmanhsehlaw Bawipa aa bochanmi cu thazang thar an la, Mupi bang in an zuang lai; an tlik tikah an baa lai lo, an kal tik zongah an tha a dih lai lo” a ti. Bawipa aa bochanmi cu timi hi cheukhat version ahcun “hngaktu cu” tiin a letmi zong an um. Cucaah zumtu hi harnak lakah zalen bik ding kan si lem lo. Harnak a ing khomi le a tawng khomi kan si. Cu bantukin kan Khrihfabu zong hi harnak tawng loin zalawng ngaiin hmailei ah a kalmi kan si lai lo. Harnak lakah khua a sami aa funtommi Pathian thangthatmi tu kan si.

Sihmanhsehlaw zumhnak in kar kan hlan ahcun a zangfahnak le velngeihnak thawngin a nun pengmi Khrihfabu a si ko lai. Zeiruangah Isaiah nih mah bia hi a chim ti acun hlan lio Rom khuapi kha anmah nakin ram hruk deuh VC god pawl nih an doh i an ram vialte an hrawh dih. Cu lioah nungak tlangval tampi nih an Pathian cu Rom pathian Marduk he an khaikhin i Israel Pathian hi a tar tuk cang a si lai.

Asiloah sertu taktak cu Marduk hi a si lai an ti. Cu tikah Isaiah nih zeitin dah Jacob tefa pawl mah tin nan chim, zei ruangah dah Israel pawl mah tin nan chim. Nan thinlung in nan hngalh bal lo maw? Nan hna nih a thei bal lo maw? Pathian cu a ba bal lo i, a har a ti bal lo tiin a rak ti hna. Cucaah Amah aa bochanmi or a hngaktu hna cu thazang thar an la lai, mupi bang in an zuang lai” a rak ti. Thazang an la than lai timi hi Bawipa aa bochanmi le ngaktu hna zong nih an baa kho, harnak an tawng kho tinak a si. Isaiah nih hin Israel miphun pawl ram dang ah harnak an tonmi hi a ruang a chim lo. Asinain Pathian fale nih harnak ton khawh a si hi cu a pom ko. Asinain Bawipa aa bochan mi nihcun thazang thar an la lai a ti.

Isaiah nih zumtu le mupi a thahchun mi hi mupi a zuan than khawhnak lawng a si lo. Mupi nih harnak a ton khawh venak hi a si. Mupi cu vaa phun vialte hna lakah a thawng bikmi a si. A awn thawng an theih hmanh ah va vialte an i thuh dih. A hlimthla hmanh ah an tih. Asinain cu bantuk vaa zong nihcun harnak a ton khawh ve. Cu tikah a ai hruangmang tawn. Asinain thazang thar a la. A hmul note a cawlhthan i a zuang than kho.

A herh bikmi cu kan zumhnak le Pathian kan i bochannak hi a tak a si ding a si. Hi vawlei le sermi thil vialte nih hin Pathian a lianngannak cu a langhter ko. Kan Pathian ai in thilti kho vawlei ah a um lo. Vawlei le van ah Pathian cu thil um chun a si. Cucaah kan zumhnak hi a cuai ding a si lo. Zeicaah tiah kan zumhnak cu Amah ah a um. Kan zumhnak cu kan herhmi thil vialte a kan petu a si. A biapimi cu kan Pathian cu kan thinlung chungah a nun ding hi a si.