A RAM LE A PENNAK KAWL HMASA U

Pathian ram, Pathian pennak hi kan Khrihfabu nakin a kau deuh. Cun Khrihfabu chung rian (ministry) nakin a kau deuh fawn. Cucaah buu thinlung (Denomination mind set) le buu chung i riantuan lawng in a za lo. Pathian ram kauhternak lei thinlung hi Khrihfabu nih ngeihchih kan herh. Zeicahtiah Pathian ram le pennak ahcun miphun feeling le Khrihfabu feeling a um lo. Cucaah Pathian ram ahcun tuantinak kha a si. Bawi Jesuh nih a thih in a thawhthan hnu, vancung a kai hlan zongah a zultu pawl sinah Pathian pennak kong lawng kha a ruah hna (Lam. 1:3)

Vawlei ah ram kip nih uktu (ruling party) kan ngei cio. Cun Cozah nihcun hruainak phung (constitution le bylaw) an ngei dih. Anmah le style cio in a si. An biaceih le khuakhannak a dang cio. Cu bantukin Pathian pennak zong nih siangpahrang a ngei i Jesuh Krih a si. Isaiah 9:6 ahcun “Fapa pek kan si. Amah cu a kan uktu bawi a si lai” a ti. Pathian pennak cu rikhiahmi hmun (Geography and location) a um lo (Phi 2:10). Thlarau a si i tawngh khawh le hmuh khawh a si lo. “Pathian pennak cu hmuh awk in a rak lo. Nan chungah a um” (The kingdom of God is within you) (Lk 17:20) a ti. Pathian ram cu dawtnak le zawnruahnak in a khat (Sam 103:18, John 18:36). Closs 1:13 ahcun “muihnak nawlngeihnak ram in a Fapa dawtnak ram ah” a ti. Pathian cu toidor takmi a si caah Amah ram ahcun toidornak lungthin a ngeimi lawng an lut kho. Cu lengah Pathian pennak chung ahcun zumhnak der le der lo ti thleidannak a um lo i ei lomi ngeih le ngeih lo zong thleidannak a um lo (Rom 14:1, 13,17).

Vawlei ram ah hin ram khat le ram khat an i do i a teimi nih nawlngeihnak an lak piak tawn. Kawlram zong British nih caan saupi a rak kan pen. Cucaah British cozah phung ningin biaceih khuakhannak an rak ngeih. India ram zong mirang nih an uk lio hna ah miphun tleidannak nganpi a rak um. Cucaah British cozah nih minung i tlukruannak (equality) um khawhnak ding a zuam. Village panjaza (right to equality) a rak dirh.

Cu bantukin Pathian pennak zong a si. Jesuh in a rak kan pen tikah a tinhmi cu Gentle Judah thleidannak um lo, nu le pa tleidannak um lonak ram, sifak le ngahtah cawisannak ram ser kha a si ve. Cu bantuk cun Pathian pennak cu antam mu in a tahchun. A hmete in aa thawk i thil nganpi ah a cang.

Cu Pathian pennak chungah luh khawhnak cu va pehtlaih menmi a si lo. Min tial in va tel khawhnak zong a si fawn lo. Thiltha tuahnak zongin tel khawh a si lo. Midang pekchannak (charity) zong in tel ve khawhnak a si lo. Pathian pennak ahcun Khrih he pehtlaih in a si. Serthannak, hrinthan, nun thlennak in a si. Pathian ram luhnak cu Jesuh in a si (John 10:9, 14:6). Cu thil cu kawl hmasa u a kan timi cu a si. Cucaah thil hi tuah hmasa ding le tuah hmasa lo dingin a um.

Solomon siangpahrang nih tuah hmasa ding a tuah lonak ruangah a ngai chihnak kan hmuh. Phungchimtu chungah Solomon siangpahrang nih a fimnak hi amah tein comment a pek tikah ah “Singpahrang sinak le rumnak hna hi zeihmanh a si lo” (Phungchimitu 1:18) a ti. Phungchimtu 2:11 ahcun, a thilti khawnak vialte hna kha “thiltu dawi bantuk ceo kha a rak si ko i zeihmanh thathnemnak a um lo” a ti. “Cucaah Pathian kha tih law a nawlbia kha zul ko” a ti. Cucu kawl hmasa ding ah Solomon siangpahrang nih a kan duhpiakmi a si ve. Pathian bia a buaipi mi hna hi an nuam bik le a lawm bik cu an si ko.

A ram le a pennak kawl hmasa lomi cu “kan dam chung ni hi Pathian thinhunnak in a liam” Sam 90:9 tiah sam catialtu pa nih cun a ti. Bawi Jesuh nih cun Judah Iscarioth hi “rak chuah hlah she law a tha deuh” a ti. Nihin nang le kei vawlei ah kan rak chuak laklawh tung cang i kan nun hi a ram le a pennak kawlnak caah hman ding kan si. Cuti locun, Jame nih “Thaizing ah na nunnak cu zei a lawh lai hmanh na hngalh tung lo. Nang cu minmei zaammi bantuk pei na si ko cu” (Jame 4:14) a ti.  Job 14 chung zongah “nu nih hrinmi minung cu pangpar bang in a ziam, chum bang in a lo zau” a ti. Cucaah Jesuh bia cahmi hi a nung zungzal ko.

Pathian pennak le zeidah tuah hna she ti kha kawl hmasa timi hi a um zia cu thil dang vialte nakin kan nun ah Jesuh kha bawi bik ah ngeih hmasa le zei tluk in hlawtnak le lianngannak a si zongah Pathian min in tuah lo ngamnak hna hi a biapimi a si. A thi khomi minung caah zei dang nakin a herh bikmi cu zungzal nunnak ngei hi a si. Cu zungzal nunnak ngeih dingah cun Jesuh he pehtlaihnak nun ngeih hi a biapi.

Asinain cuti a kaltak ngamtu hna cu an caah sunghnak tampi um ko hmanh she law khatlei in hamthatnak le thluachuahnak nih an hnu in a zulh ko hna. Moses zong kha Faro bia ngeih in um duh she law Ezip ram ah bawi sinak le rumnak vialte hmu khotu a si. Asinain caan tawite Ezip ram ah bawi sinak cun Pathian mi hna sinah harnak tur in um a duh deuh. Cuti a nun caah Bawipa nih a umpi i hawikom bantukin hmaiton in a chawnh. Vawlei ah lianngannak nih a phak lomi taksa le thlarau lei thluachuahnak hmuhter. A thih hnu ah a pum vawlei an phum cangmi cu Bawipa nih a thawhter than i nihin ahcun van ah a um cang.

Daniel le a hawi le zong Babylon sal an tan lioah khan an nun ah Pathian cu Bawi bik ah le hmasa bik ah a chiah ngam. Siangpahrang Nebuchadnezzar thawngin minthatnak a hmu kho dingmi an si. Asinain Pathian chimmi bia he a karh in nun an duh lo. Siangpahrang rawl le zu in an pum thuarter kha an duh lo. Mi vialte kha siangpahrang hmai ah kun ding an ti hna lioah khan an duh lo. Vawlei siangpahrang duhpiaknak le cawisannak hmuh dingah Pathian bia he karh in milem hmai kun

nakcun mei chung paih an i thim deuh. Cucaah siangpahrang thinhunnak nihcun meisa chungah paih dingin nawl a pek hna.  Asinain Bawipa nih a pennak a kawl hmasa ngamtu hna cu tlai lo tein a caan liote ah a rak chanh hna. A hnu ah Babylon pumpi chungah nawlngeitu le uktu sinak Bawipa nih a rak pek. Zungzal nunnak an co ding hlei ah hi vawlei ah an herhmi thil vialte cu a pek chih hna hna.

Cucaah “Bawipa kawltu cu an tlakcham lai lo” tiah Sam 34:10 chungah kan hmu. Mtt 6:25 “van i a zuangmi vate hmanh rawl loin chiah ka chia lo, nan nih cu vaa nakin cun nan sung deuh lo maw” a kan ti.