ZUMTU HMELHCHUNNAK.

Lk. 2:12, Isaiah 7:14, Efasa 4:30

Hmelhchunnak biafang hi Bible ah voi 160 kan hmuh. Greek in “Sticma” an ti. Hlan ah sal pawl hi an cal ah sal an si hmelhchunnak an tuah hna. Cucaah an sal sinak cu thuhkhawh a si lo. Cun an hnakhawh an vih hna. Mah pawl kha cu an pu le nawl ngaih ding lawng a tang. Cu bantukin Paul zong kha Khrih ruangah hremnak phunphun a rak tur i a tak chungah an hremnak hmape tampi a rak um. Cucu “Jesuh sal kan sinak hmelchunnak caah hma ka pu” a ti ve (Galati 6:17). Cu bantukin Luke nih “nan caah hmelhchunnak cu Jesuh a si” a timi sullam cu Pathian nih sualnak chungin a kan khamh cang tinak hmelhchunnak a si.

Zei ruangah cu hmelhchunnak cu a kan pek kan ti ahcun, Eden dum ah Evi le Adam nih khan Pathian bia an ngaih lo caah minung cu Amah kut chuak in a sermi le a dawtmi si ko hmanh hna seh law, Pathian cu sualnak ngei lo, a thiangmi le a dingmi a si caah minung he umti khawh a rak si ti lo. Cucaah biachanhnak a rak tuah i Eden dum in thawl an rak si. Cu tikah Eden dum cu aho hmanh luhthan kho ti loin mei vainam in a rak ven. Pathian nih a dinfelnak in biachahnak a tuahmi cu aho hmah nih let than khawh a rak si ti lo.

Sihmanhsehlaw Pathian cu A sermi minung loin lawmhnak tling a ngei kho lo. A sermi minung cu Pathian thinlung chungah aum zungzal (Jeramiah 31:3). Cucaah van ah khuakhannak a rak um i a dinnak le felnak in biachahnak tuah in thawl cangmi hna minung kha tlanhthan dingah a biachahnak kha hrawh loin, Amah tu kha mi sual ai ah dantat dingin minung sinak in vawlei ah a ra. Hi kong hi Biathlam 5:1 chung le Biathla 7,8 hna ah kan hmu. Profet Isaiah zong nih “Immanuel hmelhchunnak” (sign) tiah a rak chimchung cang. “Atu cu Bawipa hrimhrim nih hmelhchunnak an pek lai. Nungak no pakhat nih fa a pawi lai i a hrin lai. Amin ah Immanuel an pek lai.” a ti. (Isaiah 7:14) a ti. Mtt. 1:23 nih "Immanuel sullam cu Pathian kan sinah a um tinak a si" a ti.

Bawi Jesuh a rat lainak hi nichuaklei mifim hna zong nih van arfi ah hmelhchunnak an rak hmuh. Mah hna hi khuakhat umtimi le hmunkhat in a ra timi an si lo. Asinain naute Jesuh hmaiah tinhmi pakhat ngeih in an rak i tawng. Cu bantukin nichuahlei arfi zohthiam hna kha arfi chungah Judah Siangpahrang a si hmelhchunnak an hmuh fiang caah arfi te cu an rak zulh. An zulh lawng siloin lawmhnak in an khat (Mtt. 2:10).

Asinain a pawinak cu Jeruslem lei lam an pial sual kha a si. Lamcan saupi arfi te nih lam a rak hruai hna nain an phan laite ah lam an i palh sual. Mah bantuk zumtu hi kan um len lai tiah ka ruat. Bawipa caah nunnak cansaupi hmangin lam a pial thanmi kan um len ko lai. Jeruslem cu mizei thinlung paoh ah Pathian umnak khuapi ah ruah cio a si. Cucaah an saltannak hmun in zeitindah Pathian hla cu kan sak khawh lai” an rak ti. Eg. Jesuh sunparnak he a lutnak zong kha Jeruslem a si. Cucaah kan phan cang tiah ruah sual a fawi ko lai.

Asinain arfi cu Jeruslem ah siloin Bethlehem khua leiah a kalmi a si. Pathian lam hruainak hi minung nih tuaktan chung khawh a rak si lo. A can ah kan ruah lonak hmun zongah a kan hruai ko. Cucaah kanmah ruatnak siloin Pathian hmuhsaknak hi kan herh zungzak. Mifim hna nih an i palhnak cu an hmelchunnak arfi kha zoh ti loin Jeruslem tu kha an zoh sual caah a si.

Thinlung a tluknak paoh taksa zong a tlu. Cucaah nifa kan nunnak ah Thlarau hruainak tu in kan nun ding a si. Pathian fa kan si cu Thlarau pek kan sinak hi a si. Cucu Pathian fa kan sinak hmelchunnak a si (Efasa 4:30). Pathian Thlarau nih a hruaimi hna cu Pathian fale an si (Rom 8:14).

Arfi zohthiam mifim hna cu kan tlau cang ti an theih caah arfi te cu an kawl than. An vanthatnak cu arfi te nih cun a rak hngak ko hna. Bawipa a kawlmi hna hi Bawipa nih a lanhtak bal hna lo. Bethlehem khua cu an va phan i “Ngakchiate pakhat kha puan in an zual i caw rawl einak kuang chung i an thlim kha an va hmuh” an biak i laksong te an va pek. A caah riahnak hmun hmanh a ngei lo.

Jesuh cu vancung mi hna nih kulh in sunparnak he thu tawn ko hmanhsehlaw Sehtan nih hlen in vawlei ah harnak a tawngmi hna khamh dingin vawlei ah a ra. Sam catialtu pa nih Pathian cu zion tlang bantukin a tahchun. Zion tlang cu “thial khawh lo le hninh khawh lo a si” a ti. Asinain minung sualnak ruangah Jesuh cu thial khawhmi le hninh khawhmi dirhmun a rak phan. Amah Bawi Jesuh zong nih Luke 9:58 ah “Cenghnia nih kua a ngei, vaate nih buk a ngei. Mi fapa cu lu chiahnak hmun hmanh a ngei lo” a ti. Paul nih Filipi khua ca a kuatnak hna ah “Pathian sinak kha a ngei zungzalmi a si ko nain hramhram in Pathian tluk si awkah a rel lo. Amah lungtho tein cu vialte cu a hlawt dih i sal sinak tu kha aa lak; Minung bantuk ah a cang minung mui in a lang. Mi toi ah aa dor i nawlngaihnak lam kha thih tiangin a zulh” a ti (Phi. 2:6-8).

Nawlngeih lonak ruangah sual kan sinak khan, nawlngaihnak in Pathian cu Jesuh Khrih in a dawtnak kong phung dingin a ra. Eden par a chuahthannak dingin vanmi pawl nih sunglawi ngai in hlaremhbu he an rak thlah. Sehtan riantuannak ruangah ralnak le remlonak in a khatmi vawlei ahkhan “vawlei ah remnak leng ko seh, a dawtmi hna umnak vawlei ah daihnak um ko seh” an ti. Cucaah zumtu kan caah cun Khrih cu Pathian fa kan si hmelchunnak a si.

Jesuh locun Pathian sin phanh khawhnak lam a um lo. Amah hi Pa sin kan phanh khawhnak lam kan ngeihchun cu a si. Vancung mi hna he aa rual tein kan umti khawhnak ding kan thuan (uniform) a si. Mtthai 22:11 chungah Pathian pennak cu nupi thitnak puan a hruk lomi he a tahchunnak kan hmuh. Cu ruangah siangpahrang nih a kutke tem in lengah hlawt dingin nawl a pek hna. A rung cu nupithit rawlhrawnnak thuam an (hmelhchunnak) a ngei lo. Cu bantukin kan hmelchunhnak a simi Jesuh ngei lo cun Pathian pennak chungah lut khawh a har. Kan chungah Pathian fa kan sinak hmelhchunnak (tehte) a um ding a si. Cucu Luke 2:12 nih “nan caah hmelhchunnak” a timi cu a si. Nihin nan nunnak ah Pathian fa kan sinak hmelhchunnak cu Jesuh a si.

Luke thawngtha dal 6:1-15 tiangah Bawi Jesuh nih mi 5000 rawl a danghnak hna kan hmuh. Cu tikah mipi pawl nih an kawl than. Bawi Jesuh nih “thawnnak in ka tuahmi thil ruangah nan ka kawlmi a si lo, nan duh zat in changreu kan pek hna caah a si. Hi a rawk khomi rawl caah hin tuan hlah ngat u; zungzal nunnak rawl caah ta nan tuan. Hi rawl cu mi Fapa nih hin kan pek hna lai” a ti hna. Cu tikah an nih nih an leh i “Pathian nih tuan hna she ti a kan duh ningin kan tuan ahcun zei khi dah kan tuan lai”? an ti.  Cu tikah Bawi Jesuh nih a leh hna i “Pathian nih tuan hna she ti an duhmi hna cu hihi a si: A thlahmi zumh hi” a ti hna.

“An nih nih kan in zumh khawh naknga zei hmelhchunnak dah na tuah lai? Kan pupa hna nih thetse ram ah manna kha an ei taktak” an ti. “Jesuh nihcun biaktak kan chim hna moses nih a rak in pekmi hna kha cu vancung changreu a si lo. Vancung changreu taktak an pektu hna cu ka Pa hi a si. Zeicahtiah Pathian nih a pekmi changreu cu vancungin a rung tlami a si. Amah nih cun vawlei ah nunnak a pek hna” a ti. “An nihnih cun Bawipa cu changreu cu kan pe tuah” an ti. Jesuh nih cun “nunnak changreu cu keimah hi ka si. Ka sin i a rami cu ahohmanh an rawl a tam lai lo i kemah a ka zummi cu ahohmanh an ti a hal ai lo. Fapa kah a ka zummi paohpaoh cu ni hmanung bik nih ah nunnak i thawhter kha ka pa nih a duhmi cu asi” a ti. Cucaah zumtu kan hmelchuhnak cu Jesuh a si. Chin mi nih kan hmelchunnak a simi vakok nun kan herh bantukin zumtu nih kan hmelchunnak a simi Jesuh nun nifatin kan nunnak ah kan langhter ve ding a si.