THINLUNG ZAWTNAK

Kan duhthimnak siloin vawlei ah kan rak chuak. A cheu cu nuam tein vawlei nunnak caan an hman lio ah, a cheu cu lungretheihnak he nunnak kan hman. A ruang cu kan sining le pongkam thil sining hna ruangah a si. Cu nihcun kan i tinhmi a phanter kho tawn lo. 

Cu tik-ah kan dirhmun le kan sining thil zulh in kan duh zong duh lo zongah thil kan ton cio. Cu tik-ah cheukhat hna cu thinlung derthawnnak, lunglawmh lonak le launak, khuaruahharnak phunphun kan in tawn. A hnu ah vawlei kan nunnak cu a sungkhan in mah le mah i thahnak tiang a phan sual tawn. Cu bantuk thil sining cu Jesuh nih a rak hngalh chung cang caah “keimah seiham i bei u law nan thil a zaang lai” a rak ti. Cucaah Bawipa lawng hi kan thilrit chawng khotu a si.

Hlan ahcun thinlung zawrnak, thinlung derthawmnak, thinphannak le launak (Depression) dam lonak a ngeimi hna hi khuachia tuahmi deuh ah an rak ruah hna. Cheukhat nih cu bantuk mi hna hi hruh phun khat a ruahmi hna zong kan um. Cucaah damternak lam kawl duh tik zongah khuachia thawl phun rumro in hrocer an rak si. Nihin tiang zongah biaknak le riantuanmi cheukhat hmanh nih khuachia riantuannak bantuk ah ruat in khuachia thawl rumor in a thawlmi kan um rih. Asinain hi bantuk dam lonak cu chunglei zawtnak asiloah pongkam thil sining pakhat khat ruang in a rami a si. Cucu thinlung lei cawnnak sang (psychiatrist) hna zong nih an rak fehtermi a si.

Hruh phun a si ahcun taksa pum dam tein (mental health) a ummi hna khi mifim cu kan si hlei maw?. Cu lawng siloin thinlung lei dam tein a ummi hna zong khi a dammi cu kan si maw?. Nihin ahcun thinlung lei thiamsang hna nih chungkhar zawn ruat loin zundin, mah le mah kha a sang tuk ah i ruah, porhlawt le ruamkai in um, thil paoh hi a thei bikmi ah i ruat, tbk hna hi thinlung damlomi hnaglhnak phunkhat ah an ruat cang. Cu bantukin selfies thlak in hand phone ah tu le tu i zoh tuk zong hi thinlung dam lo hmelhchunnak ah ruat a si cang. Cun mah sining te (own style) in um thiam loin midang copy a tuah tukmi hna zong hi thinlung a dam lomi nuncaan ziaza hmelhchunnak ah an ruat cang. Cuti a si ahcun aho hmanh thinlung dam lonak in a luatmi kan um lo tinak a si. Cucaah vawlei cungah ah thinlung zawtnak hi 15% minung nih kan ngei ti a si. A bik in kum 20 in 50 karlak minung nih ton bikmi a si.

Thinlung dam lonak a ngeimi hna hi khuaika in dah aa thawk ti ahcun, dam lonak pakhat khat ruangah, hawikom ngeihlo ruangah, nu le pa nih thate in zohkhenh khawh lo ruangah, duhmi he ithen ruangah, tinhmi phanh khawh lo ruangah ti bantuk ruangah a si. Cu nih cun thinlung kha a temtawn (Depress) in a um. Cu tik-ah zaan ih khoh lonak, rawl ei kaa thawt lonak,khuaruah khoh lonak tete a chuahpi. Cu bantuk minung hna cu thil paoh hi a tha lo lei lawngte in an ruat (negative view). Kan si kho lai lo, ka dam kho lai, an ka daw lo tibantik ruahnak lawngte an ngei. Cu tik-ah anmah tein an nun an sersiam (life adjust) an tuah kho ti lo. Cuti mahte in control a tuah khawh lo caah le bomchantu aho hmanh mi dang an um lo caah a hnu a luan tuk (over) i mah le mah ithahnak tiang a phan sual tawn. Asianin thinlung damlonak a ngeimi paoh nih mah le mah thahnak thinlung an ngei tinak cu a si lo.

Asiah kan pawngkam i thinlung lei dam lomi (Depression) hna zeitin dah kan bomhchanh khawh hna lai?. Pakhatnak ah thlacamnak in kan bomh hna lai. Filipi 4:6-7 “zeithil kong hmanh ah lungrethei in um hlah u, Thla nan camnak ah Bawipa cu nan herhmi kha hal u law nan hal tikah lunglawm tein hal zungzal u. Cun Pathian daihnak, minung hngalhnak a lonhtu nih cun, Khrih Jesuh chungah nan lungthin le nan ruahnak cu him tein a chiah lai” a kan ti. Cucaah lungthin le ruahnak him tein a um khawhnak hmun cu Khrih chung lawngah a si. Cucaah thlacamnak in fakpi in kan bomh hna ding a si.

A pahnihnak ah, an caah hmurka thlum le ruahchannak pek thiam hi mi dang nakin a let in thinlung a dam lomi hna nih an herhmi a si. Minung hi hmurka khat nih nunnak a kan pek bantukin hmurka khat nih thihnak a kan phanter kho. Cucaah hi bantuk dam lonak a ngeimi hi an cungah thazaang peknak bia chim thiam hi thilrit ah ruat ding a si lo. Thih hnu kan i fakmi le chim thiam hi zeihmanh santlaihnak a um ti lo. Cucaah na ti khawh ko lai, na dam ko lai, zei hmanh thinphan ding a um lo, Pathian nih na cungah a tuah khawh lomi thil zei hmanh a um lo, thaizing ah na caah ni thar a tlang than ko lai tiin ruahchannak thar pek zungzal ding an si. Minung hi nun a duhlomi pakhat hmanh kan um lai lo. Bomchantu tha an ngeih lo ruangah mah le mah ithah hi a tam. Cucaah thinlung lei a damlonak (Depression) a ngeimi hna hi tanpi thiam an herh kun ko.