A TLAUMI KAWL AWK LE KHAMH AWK AH A RA
Bible ah minung sualnak kong kan hmuh ning cu hi tin a si. Evi le Adam kha Eden dum ah Jehovah Pathian nih a chiah hna. Cu hmun ahcun Sehtan nih rual bantukin an sin ah a ra i Pathian nih ei hlah u a timi thingthei kha ei ding in rul nihcun a tukforh hna. Sihmanhsehlaw Pathian bia nakin sehtan bia kha an rak ngaih deuh caah thiangthei cu an rak ei. Cuti Pathian bia an ngeih lo caah Pathian nih Eden dum in a chuah hna (Gen. 3:23-24).
Eden dum kutka cu hohmanh luh khawh than ti lo dingin “Cherubin vancungmi hna le zei ti lei paoh in a mer khomi mei vainam kha a chiah hna. An nih cu nunnak thinking kha aho hmanh nih naih kho hna hlah she tiah an cawngh” (Gen. 3:27). Cucaah aho hmanh cu kutka chungah cun lut khawh a si ti lo. An lut sual ahcun mei vainam nih a hliam hna lai. Cucaah a nung in aho hmanh an lut kho lai lo.
Cucaah Eden kutka hi aho hmanh nih hun khawh a si lo. A khartu pa lawng nih a hun khawhmi a si. Tuchan mifim pawl nih an tuahmi Eg. Computer, handphone etc... Password bantuk a si. Mi kip nih hun khawh a si ti lo. A ngeitu pa lawng nih hun khawh a si cang. Cu bantukin Eden kutka zong cu a si. A khartu Pathian lawng nih a hun khawh thanmi a si.
Eden dum leng um cu Evi le Adam caah a rak har tuk hringhran. Tihnak le phannak lawngte a si. Thihnak le lohnak a tam. Mangtam le tihalnak ram bantuk a rak si. Cu kan tawnmi thil cu Pathian nih a kan zohpiak kho lo. Jeramiah 31:3 “Dong loin kan zohkhenh zungzal ko hna”. Amah thangthat dingah sermi minung cu a thinlung chungah a um zungzal. Cucaah van ah khuakhannak a rak um i a dinnak le felnak in a thawl cangmi hna minung tlanhthan dingah, Pathian a dinnak le a felnak in biachahnak a tuah cangmi kha hrawh loin, amah tu kha mi sual ai ah dantat ding ah vawlei ah a ratnak a si. Cuticun a bawi thutdan kaltak in Bethlehem ah nausem bantukin a ra.
Cucaah “Pathian nih vawlei a dawt caah a fapa ngeihchun a pek” John 3:16 a ti. 1kor. 13:3-4 “Dawtnak cu thachiat a ruat i mi cungah zaangfahnak a ngei”. Cucaah Pathian fapa Jesuh cu, minung cu a si lo nain minung bantuk ah a cang. Mi toi ah a dor i nawlngaihnak lam kha thih tiang in a zulh” Phi 2:5,8 a ti. Cu kong cu, Mtt. 1:23 nihcun “Immanuel” Pathian kan sin ah a um a ti. Cu Pathian kan sinah a ummi cu, Lk 19:10 nihcun “mi fapa cu a tlaumi kawl awk ah ka ra” a timi hi a rat chan bikmi cu a si. Mah kong hi Solomon le Sunam khuami Abisak kong in fianternak tuah ka duh. David nih siangpahrang a tuan lio ah nu pakhat a lak i siangpahrang inn ah a chiah. David cu a fim tukmi a si caah Abisak hi aa dawh tuk te lai ti a hngalh. Inn chungah a chiah i ni sa lakah a umter bal lo. Vawlei zong a lamh bal lo. Cucaah a taksa a dawh tuk hringhran. Siangpahrang inn aa dawttertu a si. David Siangpahrang a thih in a fapa Solomon nih a chan. Solomon nih Sunum nu Abisak cu a duh tuk hringhran. Cu lioah Adozar nih Solomon cu Siangpahrang na si, lawmman caah Abisak cu ka pe tiah a hal. Solomon cu a thinhung tuk i Adozar cu thihnak a ka hal a si ko, that u a ti hna. A ruang cu a duh tuk caah a si.
Asinain ni khat cu Abisak cu siangpahrang inn ah a nuam lo caah lengah a zam. Mi nih an tlaih I sal banukin mitsur dum rian an tuanter. Cu tikah a taksa zong a nak dih. Nisa lakah rian fakpi in an tuanter caah aa dawhnak vialte a tlau dih. Cu tikah Siangpahrang Solomon cu a ngaihchia tuk. Cu ruangah Abisak cu ka kawlpiak u a ti hna. A fiarmi hna nih kan nin kawlpiak ko lai. Asinain cu nu cu zei bantuk minung dah a si tiah siangpahrang Solomon cu an hal?. Amah nihcun thawngsawm za ah a
Solomon cu nupi 700 le nuchun 300 a ngeimi a si. A zingkhat rawl ei hmanh Tu 100 le cawtum thau 30 le ar le a dangdang hna a hmang khomi a si. A nupi le cu Solomon nih ihpi dingin nifatin an tansi. Inn a hnulei kap ah puanzar a um i cu puanzar hnu ahcun ihkhun a um. Cu hmun cu sui le ngun in tamhmi a si. Solomon nih ihpi dingmi hna cu an kut ah sui kutholh an hrawlh hmasa hna. Puan in tuanmi Dimon an putter hna. Cu hnu ah Solomon nih kut in a hruai hna i ihkhan chungah a luhpi tawn hna. Kut in a hruai lomi hna cu ihkhan chungah cun an lut kho lo. Cu ruangah a nupi le cu Solomon ihpi dingah chun zan in an hngahnak cu a si.
Mahtluk a rummi le sunparmi Solomon cu Abisak um lo caah a nuam lo. Zan ah ihkhun cungin a kong a ruah tawn. A inn le a chung thilri le a nupi le vialte hna nih a hna an ngamter kho lo. Cu ruangah Solomon cu Abisak kawl dingah cu tluk a sunparmi innpi le a chung thilri vialte cu a chuak tak. Mitsur dum vengtu ralkap hna nih aho a si an theih lo. Cucaah an velh. A dawt bikmi Abisak kawl dingah harnak tampi a ton. Abisak cu siangpahrang inn ah a kut tein a hruai than.
Hi kong nih a fiantermi cu Solomon siangpahrang hi Jesuh Khrih chim duhnak a si. Abisak hi nangmah le keimah langtertu a si. Eden sualnak ruangah Eden dum, vancung ram bantuk, zeihmanh chanbaunak a um lomi hmun in sual ruangah thawl kan rak si. Solomon umnak Siangpahrang inn hi vancung ram, Pathian pennak langtertu a si. Eden dum in sual ruangah chuah kan si hnu cun, Abisah bantukin harnak phunphun kan rak tuar.
Asinain Solomon nih siangpahrang ihkhun cungin zan ah miku vuai loin Abisak kong a ruah tawn bantukin van khuapi cungin zan ah ihkhun cungin an kong ka ruat tawn. Cucaah ka dawtmi hna cu khuai ah an um. Ka kawl hna lai a ti. Hi kong hi John nih “Pathian nih vawlei a dawt caah a fapa ngeihchun a pek” John 3:16 a ti. Mithiang Paul nih Philopi hna sin ah “amah cu minung a si lo nain minung bantuk ah a cang” Phi. 2:5,8 a ti. Kanmah kawl dingah a thliti khawhnak a hmang lo. Lk 19:10 ahcun “kei cu a tlaumi kawl awk le khamh awk ah ka ra” a ti
Asiah zei bantuk dah a tlaumi cu kan si. Lk 15 chungah Tuu tlau, phaisa tlau, Fapa tlau tiah kan hmuh. Hah hi pakhat hnu pakhat in zoh ka duh. .
Tuu tlau:
Bible ahhin thil pakhat khat kong chim a duh tikah direct in chim loin cu thil chim duhmi cu hmuhternak, zohternak thil a hman lengmang. Cucu mirang nih Symbolical an ti. Eg. Tufano nih Jesuh a chim duhmi a si. Changreu nih Jesuh taksa pum a chim duh. Mitsurzu nih Jesuh Khrih thisen a langter. Daniel 7 ah chendeih kha Babilon chim duhnak a si i Vom nih Persia a chim duhnak a si. Mah pawl hi an tial ningin pom ding a si lo. Chim duhmi a ngeimi an si. Cu bantukin Tuu hi amah zumtu pawl chimnak ah a hman lengmangmi a si. Maheh hi that lonak lei le zumlotu can ah a hman. Tuu phaw hruk kha a thami, Maheh phaw hruk kha tha lonak lei ah chim a si tawn. Asinain zei ruangah Lk 15:4 chungah bawi Jesuh nih Tuu tlau tahchunnak hi a chim hnga ti hi ruah a hau ngaimi a si.
A ngaingai ti ahcun Tuu cu tlaunak lei in cun tahchun ding cu a si lo. Pathian nih a zohkhenhmi hna hna an si. Asinain Bawi Jesuh nih tlaunak lei in a cawnpiak ve ko hna. Tlau khawh an rak si ve ko tinak a si. Asinain Bawi Jesuh nih hi tahchunnak a chimnak ah tu 100 chungah 99 a um hmanh ah pakhat a tlau ahcun a kawl a ti. Cucaah Bawi Jesuh nih Tuu hi tlau lanlai cu a rak siang hrim hna lo. Phun dangin chim ahcun Pathian fa a rak si cangmi hna hi cu tlau lanlai a siang hna lo tinak a si. Nihin ah Tuu tlau bantuk a simi kan um lai dah tiah ka ruat. Pathian dawtnak a thei cangmi hna nih a ruang tampi ruangah hnulei a kirmi kan um men lai. Cu hna kawl than dingah Jesuh cu vawlei ah a ra ti hi theihter than kan duh hna.
Bawi Jesuh nih Tuu tlau a timi hna lak ah Farasi hna hi an i tel ve. Anmah cu mifel aa timi le Biaknak lei ah a zuammi kan si an ti. Asinain an rak ititer. A lengin tuu bantukin ruahmi an si nain mahen phaw aa hrukmi bantuk ah ruahmi an si. Mah biafang hi Greek in hypocritas an ti. Mirang nih Hypicrite an ti. Lk 6:4 nihcun midepde a ti. Hakha nih ziathiam kan ti hna. Farasi pawl cu, cu bantuk miphun cu an rak si. Cucaah Jesuh nih Tuu tlau a ti hna. Sihmanhsehlaw cu bantuk a tlaumi hna ca zongah Bawi Jesuh cu a ra.
Khua pakhat, miphun pakhat, ram pakhat hi sikan ngei tein rian an tuan ah cun hlawhtlinnak an ngei cio ko. Asinain cu hna cu hlawhtlinnak an hmuh tikah nuamnak ah an kal dih than tawn. A sullam cu an thinlung chungah dinnak le felnak taktak a rak um lo tinak a si. Cu ruangah Rom civilization a rawk. Greek civilization a rawk. Singpahrang Pompe tiangin a rawk. Cu bantuk cu Jesuh nih Tuu tlau a ti hna. Cu banukin pumpak cio zong hi kan si. Cheukhat cu mi lak ah rian kan tuan hlan ahcun mi tha le toidor mi kan lo ko nain, dirhmun sang pakhat khat kan co tikah phorhlawt le ruamkai kan hmang tawn. Cu bantuk zong cu a tlaumi kan si. Cu vialte caah Bawi Jesuh nih kei cu a tlaumi kawl awk ah ka ra a ti.
Phaisa tlau:
amah tein a tlau thimmi a si lo. Asinain a umnak ah a um lo ahcun tlau cazin ah chiah thiamthiam a si. Aho hmanh nih a um ko ti khawh a si lo. Bawi Jesuh nih hi tahchunnak kong a chim lio chan ahhin phaisa pia hi nu pawl nih tamhnak ah an hman. Thi ah awih lio can te a si. Mah kha a tlak sual ahcun aa tlau kho tawn. Cucaah phaisa tlau cu chungkhar nu nih maw pa nih maw a tlaumi a si. Amah tein a tlau thiam lo. A ngeitu lei zong in ralrin a herh ngaimi a si. Hiti hin ka zohkhenh ahcun a tlau kho lai lo ti kha hngalh a hau ngai ve.
Cheukhat cu riantuantu pawl hmurka a that lo caah member pawl kan tlautermi an tam tawn. Cucaah riantuantu upa pawl zong nih ngeihthiam kan hal hna ding a si. Kan palhnak a um ahcun ngaihchihnak thinlung kan ngeih ding a si.
Cu bantukin nu le pa nih chungkhar fa le kan thlautermi an tam tuk cang. Chungkhar ngei lo bantuk in a ummi an tam tuk cang. Cu vialte kawl than dingah Jesuh nih ka ra a ti. Cucaah kan Pathian panh usi. Kan khua le kan miphun hlam hna usi. Cu bantuk a tlaumi kawl awk ah Bawi Jesuh nih ka ra a ti.
Fapa tlau:
Fapa tlau pa hi cu a nule a pale zong nih an thlaumi a si lo. Amah tein a tlaumi a si. A pa ka ka covo ka pe a ti. Mah hi Mathai Henry Commentry nihcun a halmi a si lo, a ordermi a si a ti. Mah bantuk hi kan ram ah an tam tuk. Pathian Khrihfabu hmanh upat le tihzahnak ngei loin ruru hranghrang in biachimmi kan tam.
Mtt. Henry nih cun fapa tlaupa kong hitin a chim. “A tlaunak ah nuam tuk in a rak um” a ti. Keimah ka si bik cang tiah aa ruah. Sihmanhsehlaw Pathian hnatlak lo caah har tuk in a um than. Vok rawl petu, Judah miphun nih an duh lo bikmi rian ah a lut. Favai le ti cawkmi vok nih a ei hawpmi a hmuh tikah ei a duh ve cang. A hnu ah a pa inn chung thil hna kha a mithlam ah a cuang. A fapa sinak hmanh a hal ngam ti lo. A sal sinak tu kha a hal cang. Cuticun a tho i a pa sinah a kal. A upa nih cun a tlau ti a thei lo. Mi sual pakhat vancungmi nih an lawmh tuk hna. Mtt. 13:23
Comments
Post a Comment