CHEUHRA CHEUKHAT LE THEOLOGY

                                                                

CHEUHRA AH CHEUKHAT

BIAHMAITHI

Bible nih zumtu hna vawlei cung kan nun lio i phaisa le suingun chawva chungah kan lungput hi biapi ngai ah a chiah. 

Cuti kan hmuhnak cu, Hell kong a kan cawnpiaknak in Phaisa le sui, ngun, chawva, rumnak kong a kan cawnpiakmi a tam deuh. Bible chungah Hell kong hi hmun 100 hrawngah a kan hmuh nain  sui, ngun, chawva kong cu hmun 250 nak tam kan hmuh. A rung cu minung Hell ah a kan thla khotu a si khawh caah a si. Misafah hell ah an tla ti nakin mirum hell ah an tla,  tiin a chim deuh (Lk 16:22-23). Misifah pa vanram a kai ti nakin mirum pa vanram a kai ding cu a har deuh a ti. Mirum pa Pathian Uknak chung i luhnak in cun Kalauk nih thim kaa chung i a luh a fawi deuh a ti (Lk. 18:25). Cucaah vawlei chawva cungah zumtu hna kan lungput hi baipi ngaimi a si. Cu bantukin cheuhra ah cheukhat chungah kan lungput hi zumtu kan si le si lo a langhtertu a si.

Cucaah zei ruangah dah cheuhra ah cheukhat cu Pathian sinah kan pek ti ahcun,

(1). Bible nih a kan cawnpiak caah a si. Zeicahtiah Bible cu Pathian nih thaw khumhmi a si ( 2 Tim. 3:16).

(2). “Pathian nih a fapa ngeihchun a kan pek caah kan pek ve ding a si.

“Pathian nih vawlei a dawt caah a fapa ngeihchun a pek” (John 3:16). “Mi fapa cu mi tampi tlanh dingah nun a pek” (Mk. 10:45) a ti.

(3). “kan ngeihmi in Pathian kan upat” ti langhternak a si.

Phungtlukbia 3:9 “Bawipa cu na chawva le na thilri theithlai hmasa in upat tuah” a ti.

1. CAHLUN (OT) AH CHEUHRA AH CHEUKHAT CAWNPIAK NING.

 (1). Kain  le Abel (A hmasa bik peknak).

Ahmasa bik ah Pathian sin thilpek kan hmunhnak cu Kain le Abel an peknak ah a si (Gen. 4:1-7). “Caan a rauh deuh tikah Kain cu a lo chungin a chuahmi rawl kha Bawipa a pek. Cu hnu ah Abel zong nih a tuu fate a chuah hmasami kha a that i a sa tha bik kha Bawipa a pek” tiin a um. An pahnih in Bawipa sin pek duhnak thinlung an ngeih hi thiltha ngai a si. Asinain Bawipa nih aa khat tein a cohlang duh hna lo. Hi kong hi zei ruangah dah, Abel thil pek a co i Kain pekmi a cohlang duh lo? Timi biahalnak a um kho.

(a). Abel nih “tuu fate a chuak hmasa bik kha a that tiah a um” hmasa bik a chuakmi hi Pathian ta  a si. (Gen. 4:4). Kain cu a lo chungin a chuahmi rawl kha Bawipa a pek” tiin a um (Gen. 4:3). A hmasa bik tiin a um lo. Hmasa bik pekding a si tiah an phung chungah a um nain a pe lo (Exo. 23:19).

(b). Abel cu “a sa thabik a pek” tiin a um. Asinain Kain nih a pekmi kha a thabik tiin a um lo.

(c). Heb. 11:4 chungah “Abel nih Pathian a zumh ruangah ….. A raithawinak cu lunghmui ngaiin Pathian nih a co hlanpiak” tiah kan hmuh. Asinain cu bantuk zumhnak cu Kain nunnak ah a um

lo tiah Hebrew catialtu pa nihcun a chim.

(2). Abraham nih cheuhra ah cheukhat a pek ning.

Gen. 14:20 chungah Abraham nih Pathian sinah cheuhra ah cheukhat a pek ti in kan hmuh. Mah a pekmi hi Kain le Abel pekmi thil bantuk a si lo. A ral pawl a teinak in a lakpiakmi hna chungin cheuhra ah cheukhat a pekmi a si. Ral tuknak in a rak kir tikah a ton hmasa mi cu Sodom khua singpahrang a si. Cun a pahnihnak ah Salem Siangpahrang Melkhizedek a si. Melkhizedek cu Salem Siangpahrang lawng siloin tlangbawi zong a si chih. Cucaah ah a mah kha cheuhra ah cheukhat cu a pek. Abraham nih cheuhra ah cheukhat hi Pathian sinah direct in a pe lo. Melkhizedek sinah a pekmi cu Pathian sin pek bantuk ah a ruat. Zei ruangah Abraham nih Pathian kha cheuhra ah cheukhat kha a pek ti ahcun, a ral teinak hi Pathian umpinak thawngin a si ti hi a theih. Aruang cu a ralkap 318 he Siangpahrang pa 4 hna i an ralkap hna an tei khawh cu minung ruahnak in cun a si kho lomi a si kha Abraham zong nih a theih thiam caah a si. Cu ruangah Melkhizedek nih “na ral pawl teinak an pektu cungnung bik pathian cu thangthat um ko she” a ti. Sodam Singpahrang nihcun “na lakmi thil vialte nanmah i lak dih ko” a ti (Gen 14:21). Asinain Abraham nih a laa duh lo, Pathian sin tu ah a pek.

(3). Jecop nih cheuhra ah cheukhat peknak (Gen. 28:20-22).

Jecop nih cheuhra ah cheukhat pekding in biakamnak a tuahmi hi chiatserh in bia a kam ti zong in leh khawh a si. Amah hi a ngakchiat lio in mi tluangtlam cu a si lem lo. Hebru in “Yaqop” ti a si i a suallam cu kedil tlaitu tinak a si (Gen. 25:26). Asiloah mi hlengtu tinak he zong aa khatmi a si (Gen 27:36).  A nu he zong a u Esau fapa upa sinak kha an lakpiak. An lakpiak menmi si loin a pa Isaak an hlen hnu ah an lakpiakmi a si. A u Esau a hlen ruangah (Gen. 27:41-45) ah le a pa Isaak nih Kanaan nupi a thit sual lai ti a phang ruangah  a pu Laban umnak Haran ram ah a kalter (Gen. 28:1-5). Cucaah Jecop cu Pathian thluachuah cotlak cu a si lo.

Asinain Pathian nih thluachuahnak bia a kamh. Bethel tiin min an sakmi hmun ah “Bawipa cu a pong ah a dir i Jecop nih a hmuh” (Gen. 28:13). “Nangmah le na teifa pawl kan thluachuah bantukin vawleicung miphun vialte nih thlauchuah an ka hal lai. Na sinah ka um lai i na kalnak kip ah kan humhim lai; cun nan ram ah kan kirter than lai. Kan kamhmi vialte hi kan tlinter hlan lo kan kaltak lai lo a ti. Mah kha Jecop thinlung chungah a um zungzal” (Gen. 28:15). Cu hnu ah Jecop zong nih Pathian sinah biakamnak a tuah ve. Na ka kamhmi na tlinter ahcun na ka pekmi vialte chungin cheuhra ah cheukhat kan pek lai” Gen. 28:20-22) tiin chiatserh in biakamnak a tuah ve.

Jacop nih Pathian thluachuah a co hi ruah awk thlak ngai a si. A ngaingai ti ahcun Pathian thluachuah cotu ding tlak cu a si lo. Asinain Pathian nih a thluachuah cu a chungah a sing. Aruang cu Pathian tluachuah cu a co rih lo nain a co tluk in a ruat cang. Aruang cu vawlei le van sertu Pathian nih bia a kamh caah a si. Cucaah Pathian thluachuah cotu nihcun amah sinah siannak thinlung ngeih loin a um kho ti lo. Jacop cu Pathian nih a thluachuahnak pek dingin a kamh tikah aa lawmhnak le a hnangamnak, i theihtlai cu cheuhra ah cheukhat pek kha a si.

(4). Profet pawl nih cheuhra ah cheukhat kong an cawnpiakning.

Israel miphun Profet tampi lakah cheuhra ah cheukhat kong a chimmi hna cu Amos le Malakhi an si. Cun profet ah rel chihmi cu asilo nain Nehemaih cauk zongah kan hmuh fawn.

(a). Amos: Amos 4:4-5 chungah cun Amos nih Israel miphun sual tuah an duhnak ruangah “hmun thianghlim tiin an ruatmi Bethel le Gigle ah va kal ulaw va sual u” tiah sirhlei in a chimmi kan hmuh. Cuti a ti pah in “cheuhra ah cheukhat zong va pe pah u” tiah a ti hna.

(b). Nehemaih: Israel miphun Babilon ah kum 70 chung sal ah an tang i an rak kir hnu ah Biakinn an sak than i tlangbawi pawl riantuannak ah cheuhra ah cheukhat an pek than ti kan hmuh (Nehemaih 10:37-38). Mah Nehemaih cungah hin cheuhra ah cheukhat nan pek lai ti si loin kan pek lai timi biafang a hman. Aruang cu “riantuantu tlangbawi hna le Levi mi hna cungah khan Judah mi vialte cu cu an i lawm”  tiin kan hmuh (Nehemiah 12:44). Cucaah Cheuhra ah cheukhat an pek. 

(c). Malakhi: Caan a hung rei deuh i Malakhi chan an hung phan tikah Israel miphun nih cheuhra ah cheukhat pek an daithlang cang. Malakhi chan hi 484-464 BC hrawngah a si. Amos chan le Malakhi chan hi kum 250 hrawngin an i hlat. Cu kum 250 hrawng karlak ahcun Israel miphun nih an tuahmi hi a tha lo ngaimi le zohchiah ngaimi a si. Eg. Mal 2:11 ahcun Pathian nan biaknak inn pi an thurter. Cun ramdang nu pawl an thit hna. Anmah cu zumlotu an si. Cucaah hi bantuk a tuahmi pawl cu Bawipa nih Israel miphun chungin hlawt hram she” a ti. Cuticun Malakhi 2:13-16 ahcun “Pathian sinah an pekmi raithawinak cu a cohlang hna lo. Aruang cu an biakam an let caah a si. An  nolio i a thitmi nupi he biakamnak kha an let. Bawipa Pathian nih nupi maak cu a huat. Cucaah rintlak na sinak ding ah na nupi sin biakamnak na tuahmi kha let hlah” a ti.

Cu lengah an pu Jacop nih chiatserh in a rak tuahmi biakamnak, cheuhra ah cheukhat pek zong kha an duh ti lo. Cucaah Malakhi nih Israel miphun cu zumhtlak lo an si. Thil thiang lo a tuahmi miphun an si (2:11) a ti. “Cucaah Pathian thil fir hi a dik nan ti maw? A hman lomi cu zapi theih a si. Asinain nan nih cu nan fir thiamthiam. Zeitindah kan fir?  nan ti. Cheuhra ah cheukhat le thawhlawm nan pek lomi kha nan fir a si” a ti hna. “Nan zate cungah chiatserhnak a phan lai. Aruang cu nan miphun pi in ka taa a simi nan fir” a ti. Cucaah Biakinn ah cheuhra ah cheukhat cu rak pu u, cuticun nan rawlbuk ah rawl cu khat she, ka hneksak tuah ngat u, van innka ka hung lai i nan caah thiltha a phunphun kan burh lai” Mal. 3:10) a ti.

Profet Malakhi a chimmi chungin ruat dingmi.

(a). Judah miphun pawl nih a biakam an let: Pathian pakhat lawng nan biak lai tiah nawlbia nih a timi kha ramdang nu Pathian dang biami pawl an thit hna ruangah nawlbia buar ah an cawng. Cu lengah an nupi le kha an mak than hna. Cun cheuhra ah cheukhat zong an pe duh ti lo.

(b). Pathian nih Judah miphun kha “Lam nan pial cang a ti hna” Nan pupa bantuk in nan nih zong nawlbia pekmi in nan pial cang. Cucaah keimah sin ah nan rak kir ahcun kei zong nanmah lei ah ka rak kir ve lai. Asinain nan sin ka rak kir ding ah zeidah kan tuah lai nan ti. (Mal. 3:7). Cuti Judah mi pawl nih an hal tikah a lehnak hna cu “Biakinn ah cheuhra ah cheukhat tling tein rak keng u” ti hi a si (Mal. 3:10). Cucaah Pathian sin in lampialmi hna caah amah sin kirthannak lam cu cheuhra ah cheukhat pek hi a si tiah Profet Malakhi nih a chim.

(5). Isarael pawl nih an pekmi phun 4.

(a). Levi pawl caah cheuhra ah cheukhat (The Levites Tithe Number 18:21-26).

Mah an pekmi cheuhra ah cheukhat hi tlangbawi rian a tuanmi Levi pawl kut ah an ap. Cucaah Levi caah cheuhra ah cheukhat tinak cu a si. Mah an lakmi chungin Levi pawl nih cheuhra cheukhat an pek than ve.

(b). Puai tuahnak caah cheuhra ah cheukhat: (Festival Tithe, Deut. 14:22-26). Mah cheuhra ah cheukhat hi cu kum tinte in an lo chungin a chuahmi an pekmi a si.

(c). Sifakmi caah cheuhra ah cheukhat: (The welfare Tithe):  Kumthum chungah an hmuhmi tirawl chungin an khawlhmi a si. (Deut. 14:28-29).

(d). Lungtho tein pekmi a si: Mah pekmi hi sinai tlang an um lioah sieh (Exo. 35-36), Solomon nih Biakinn a sak lioah siseh (1Chanrelnak 28-29), Israel miphun pawl nih an peknak kan hmuh. Lungtho tein an pekmi hi an herhmi nakin tam deuh an pek lengmang. A sullam cu nawlbia nih pe u a timi nakin lungtho tein pekmi hi a siang deuh tinak a si.

Deut. 8:18 ahcun “Na Bawipa pathian kha philh hlah u; zeicahtiah rum dingin riantuan khawhnak an petu cu amah a si” tiah a ti. Phungthlukbia 3:9 zongah “Bawipa Pathian cu nan ngeihmi thilri le na theitlai hmasa in upatnak pe u” a ti.

2. BIAKAMTHAR NIH CHEUHRA AH CHEUKHAT A CAWNPIAK NING

Cheukhat nih cheuhra ah cheukhat peknak hi Jesuh nih a cawnpiak bal lo; cun cathar chung zongah kan hmu lo; cucaah pekding a si lo an ti. Asinain cuti a chimmi pawl kha thate in kan zohthan tikah anmah hi cheuhra ah cheukhat a pemi an si lo. Cucaah an pek lomi cu midang kha pekding ah an forh bal hna lai lo ti cu a fiang ko. Hi bia lehnak cu Jesuh nih cheuhra ah cheukhat pe hlah u tiah khuaika hmanh ah a chim lo ti hi a si hnga. Zeicahtiah Jesuh cu Judah miphun a si. Cucaah Israel mi le Judah miphun thinlung keng in “pe ulaw pek nan si ve lai” (Lk. 6:38) tiah a chimmi bia hi cheuhra ah cheukhat kong a si ko ti cu a fing.

(1). Jesuh nih peknak kongah a cawnpiaknak

(a). Mtt. 10:8, “Man loin nan hmuhmi kha man loin pe u,” tiah a ti.

(b). Mtt. 10:42, “Fiang tein kan chim; a ka zultu lakah a nuata bik kha a ka zultu a si ruangah ti hraikhat a pemi cu thathnemnak a ngah hrimhrim lai” tiah a ti.

©. Mtt. 22:21 “Siangpahrang (Emperor) ta a simi cu Siangpahrang pe u, Pathian ta a simi cu pathian pek u” a ti. Mah a chim duhmi hi Levi. 27:30 “Cheuhra ah cheukhat cu Bawipa ta a si. Bawipa caah thianhlimmi a si” a timi kha a si.

(d). Mtt. 23:23, “Phungbia cawnpiaktu le Farasi pawl, putinan, rimhmui le aithing tiangin cheuhra ah cheukhat nan pek. Asinain nawlbia chung i a biapimi dinnak, zangfahnak le zumhtlak sinak pawl cu nan zulh hna lo i zeihmanh ah nan rel hna lo” a ti. Mahka zawn ah hin cheuhra ah cheukhat pe a herh lo ti si loin phungbia nih a cawnpiakmi hna zong kha daithlang loin tuah ve dingah a cawnpiakmi hna a si.

(e). Lk. 11:42 “Farasi mi hna, nan caah tihnung a va si dah! Pathian sinah, tihang tamhnak putinan tehna, khamhhmui tehna, anthor te hna le a dangdang kha cheuhra ah cheukhat lengmang nan pek ko, sihmanhsehlaw biading le Pathian dawtnak kha nan thlahdorh. Mahka zawn zongah hin cheuhra ah cheukhat pe a herh lo tinak si lo. Pathian dawtnak ruat bu tein dinnak le felnak zong kha daithlang lo dingah a cawnpiakmi hna a si.

(f). Lk. 6:38 “Midang kha thil va then hna u, nan nih zong Pathian nih an thenh ve hna lai. Liam thluahmah in, nan i chap khawh chungin, nan zawi khawh le khawh loin nan kut chungah an thlet hna lai.

(g). Lk. 21:1-4, Numei nu nih phaisa pia hnih a peknak kong ah Jesuh a cohlannak kong kan hmuh.

(h). Lamkaltu cauk chungah cun, 20:35, “hmuh lei nakin pek lei ah thluachuahnak a um deuh,”

(2). Vawlei chawva kongah Bawi Jesuh cawnpiak ning.

Bawi Jesuh nih chimmi cu “mirum pa pakhat a rak um i thil zohkhentu pakhat a ngei. Asinain a thil cu a duhduh in pakpalawng ah a hmanhpiak” a ti. Cu kong he pehtlaih in “thil fate ah zumhtlak a silomi cu thil nganpi zongah zumhtlak a si kho lo” a ti (Lk. 16:10). Cucaah vawleicung cawva nih a kan uk ahcun Khrih kan zumhnak ah lam kan pial cang tinak a si. Cucaah Jesuh nih “Mirum pawl vanram kainak in cun Kalauk thimka chung a luh a fawi deuh lai” (Mtt. 19:24) a ti. A ruang cu rumnak nih an thinlung kha a uk cang hna caah a si. Cucaah Bawi Jesuh nih rungrul le cirik nih an ei i mifir nih an boh khawh lonak vancung ram tu ahkhan nan chaw cu khawng u, nan chaw umnak ahkhan nan thinlung zong um va seh” a ti (Mtt. 6:20-21). Cucaah a chawva vancung ramah a chia lomi ca ahcun a thinlung zong vancung ramah a um lo tinak a si. Cucaah Bawi Jesuh le chawnva ah pakhat khat cu na thim a hau “Aho hmanh bawi pahnih sal a si kho lo” (Mtt. 6:24. Lk 16:13).

(3). Paul nih peknak kong a hmuh ning

Paul nih peknak kong a hmuh ning cu “Amah Pathian nih a kan pek hmasa ruangah, ti hi a si (2 Korin 9:14-15)  “chim cawk loin a sunglawimi Pathian laksawng ruangah lunglawmhnak bia a sinah chim u” a ti. Mah Pathian laksawng ah  hin thiangtharau a tel (Rom 5:5); sual ngaihthiamnak a tel (Efasa 4:32) zungzal nunnak zong aa tel. (Rom 6:23); cun hnangamnak le daihnak a tel (Fil. 4:7). Mah thil hna hi “nunnak thar timi cu an si (2 Korin 5:17). Hi nunnak thar a cotu caah cun pek duhnak thinlung a um. Cu nunnak a cotu hna caah cun pek u ti hau loin lungtho tein pek duhnak thinlung an ngei. Cucaah Paul nih “Pathian nih lunglawm tein pek a duh” a ti (2 Kor. 9:7). Cucaah Pathian sin peknak a umtuning cu mirum hna lawng nih an pek lai, mi sifak cu an pe lai lo; ti a si lo. Pek duhnak thinlung a ngeimi vialte nih pekding tu a si. Pekmi ciocio ah hin sifak pawl pekmi hi a duh deuh bantukin a um. Aruang cu Masidonia ram i unau pawl cu “harnak phunphun an tawng i hneksaknak an tur ngai. Asinain lunglawmhnak an ngeihmi hi a mak ngai ve i an nih cu an sifak ngai nain siang ngaiin bomhnak an pek” (2Korin 8:2) a ti. Cucaah Paul nih “Aho hmanh pektu a si ahcun siang ngaiin pek she (Rom 12:8) a ti.

2Kor 9:6  “Thlaici tlawmte a vorhmi nihcun tlawmte lawng an zun lai. Tampi a vorhtu nihcun tampi a zun ve lai, ti hi thei zungzal u a ti. Cucaah rawl zun ding ahcun thlici vorh hrimhrim a haumi a si. Khrifa kan sinak ah cheukhat cu kan vorh lopi in zun kan tim.

3. VAWLEI THIL AH KHRIHFA THEOLOGY

(1). Zei zong vialte hi Pathian nih a ser dihmi a si.

(a). Biakam hlun chung i a ummi theology asiloah Israel miphun pawl zumhnak ahcun “Lei le van hi Pathian nih a ser, cu ruangah Pathian cu lei le van sertu (Creator) a si i ngeitu (Ownner) zong a si ti a si. Gen. 1:1, “A hmasa  bik ah Pathian nih lei le van a ser” tiah kan hmuh. “Sernak” (Creator) timi hi Hebru holh in “bara” an ti i “zeihmanh lo chungin zeimaw a umter” ti khi a si. Vawleicung fimnak (philosophy) cun, “zeihmanhlo chungin zeihmanh a chuah lo” an ti. (Out of nothing, nothing comes).  Mahka zawnte hi Khrihfa le vawlei fimnak a dannak cu a si. Khrifa pawl nihcun zeihmanh loin zei maw ser a si” kan ti. (Out of nothing, nothing cames). Zeicahtiah sertu a um, umtertu a um, ti kan zumh ruangah! Lei le van, zeizong vialte hmuh khawhmi le hmuh khawh lomi hna hi accident in a cangmi a si lo, sertu a um ti hi Khrihfa zumhnak hrampi cu a si.

(2). Zei zong vialte sertu a si caah ngeitu zong Pathian a si.

 Pathian cu zeizong vialte sertu a si caah zeizong vialte ngeitu zong a si. Cucaah Sam catialtu pa nih :”Lei le van i a ummi thil vialte hna hi na ta an si” a ti (Sam 24:1).

Deut.10:14, “Van i a sanbiknak hmun khi Bawipa ta a si. Vawlei le a cung thil vialte hna hi

Amah ta an si

Job. 41:11, “vanrangtawi i a ummi vialte hna hi keimah ta an si”

Saam 24:1, “Vawleicung pumpi le a chung ummi vialte hi Bawipa ta a si.

Hag. 2:8, “Vawleicung sui le ngun vialte ka ta a si” tiah Bawipa nih a ti.

“David nih Pathian kha a thangthat i “ka ngeihmi vialte cu nangmah nih na ka pakmi a si” a ti (1Chan. 29:14).

Paul zong nih “na ngeihmi thil vialte hna hi Pathian nih pekmi a si” a ti (1Kor. 4:7).

Cucaah vawlei thilri hna a ngeitu taktak hi minung kan si lo. Amah sertu pathian ta an si dih. Cu kong cu Levi. 25:23 chungah kan hmuh i “Nan loram le innlo hna cu zungzal caah nan zuar lai lo, zeicahtiah nan ta a si lo, Pathian ta a si i nan nih cu khual nan si, a lang tein hmanter chungmi nan si” a ti.

(3). Zei zong vialte ngeitu a si caah petu zong a si.

(a). “Ka minung le keimah nih kan nin pek taktakmi zeihmanh a um lo. Zeicahtiah kan ngeihmi vialte cu nanngmah nih na kan pekmi a si i na ta a si ciami kan nih pekthanmi a si (1 Chan. 29:14);

(b). “nan rumnak dingah thawnnak an petu zong Pathian a si (Deu. 8:18).

(c). “nan taksa pum cu Pathian nih an pekmi thlarau thinghlim Biakinn a si kha nan hngalh lo maw? (1 Kor. 6:19).

4. ZEI RUANGAH CHEUHRA AH CHEUKHAT KAN PEK LO

(1). Zumtu asi ko nain cheuhra ah cheukhat a pek lo ahcun pek a herhning a fian lo caah a si kho. Cu bantuk cu cawnpiak a hau cang. 

(2). Pek ding a si ko nain a pek lo ahcun Khrihfabu cungah asiloah pakhat khat cungah lungtlin lonak a ngei tinak a si.Cucaah kan palhnak a um ahcun ngaihthiam hal ding a si. Pathian sinah ka pek ti ruah loin minung sinah ka pek tiah a ruah sual caah a si.

(3). Duhfahnak ruangah pek siang loin a um khomi a si. Eg. Ananias le Safira: Lam. 5:1-11 chungah kan hmuh ningin Peter nih Ananias cu “zei ruangah Sehtan nih an tei i na thil zuarnak i na hmuhmi phaisa a cheu cu thuh in thiangthlarau na hlen; minung nan hlen tung hna lo, pathian pei na hlen cu”, tiin kan hmuh. Cule cangka in Ananias cu a tlu i a thi tiah kan hmuh. Cu hnu ah a nupi zong cu bantuk thiamthiam in a thi. Khrihfa hmasa tuanbia chung zohchia tukin kan hmuhmi tuanbia a si. Duhfanak a ngeih caah a si.